Một đêm tháng 7 ở Nha Trang, tiếng hát của Tùng Dương, Uyên Linh vang vọng góc trời, bên này là núi, bên kia sóng biển rì rào. Max Trần ngồi bên dưới, cùng những phóng viên người Việt, lắng nghe, đôi lúc gật gù theo điệu nhạc, dù không hiểu ngôn ngữ.
Được nghe ca sĩ Việt hát live ngay tại quê hương của bố mẹ là dịp hiếm hoi của Max Trần, kỹ sư thiết kế Ford, trưởng nhóm thiết kế những Ranger, Everest thế hệ mới nhất. Max sinh ra và lớn lên ở Australia, còn Việt Nam, dù là cội nguồn nhưng những trải nghiệm ở đây với anh, đều mới mẻ. Những thứ Max gần gũi hơn là khẩu vị và xu hướng sử dụng xe của người Việt, điều anh thu thập được sau hàng trăm cuộc phỏng vấn để tìm chất liệu và cảm hứng cho thiết kế ôtô.
Đường đến với thiết kế ôtô
"Nếu không trở thành một nhà thiết kế ôtô, tôi nghĩ Max hiện tại là một hoạ sỹ", anh cười nói. Duyên khởi đưa Max đến với ngành thiết kế bắt đầu từ sở thích vẽ, sơn hoặc tạo ra những thứ gì đó cho riêng mình khi còn nhỏ. Kết thúc những năm trung học, như những chàng trai trẻ non tuổi đôi mươi khác, Max Trần cũng đứng trước ngã rẽ quan trọng của cuộc đời với câu hỏi: học và theo đuổi điều gì cho tương lai?
Max nói mình hiểu bản thân thích và muốn làm những thứ thiên về sáng tạo. Và rồi anh chọn theo học khoa thiết kế công nghiệp ở đại học Monash University (Australia). Hơn 10 năm sau khi nhìn lại, người đàn ông nay đã là bố thấy rằng anh chọn thiết kế nhưng chính nghề này dường như cũng chọn anh.
Những năm ở giảng đường đại học cho Max thêm tự tin rằng mình đã chọn đúng nghề cần theo đuổi. Nhìn cách các sinh viên đàn anh làm việc nhóm, những dự án cần triển khai, tất cả khiến anh thích thú và mơ về một ngày trở thành kỹ sư thiết kế thực thụ. Thiết kế ôtô là môn anh tự chọn và đầu tư nhiều nhất trong ba năm đầu ở trường đại học. Cho đến một ngày cơ hội làm việc ở Ford xuất hiện.
Năm 2004, Max Trần nộp đơn xin thực tập ở studio thiết kế Ford Australia theo lời gợi ý của giảng viên hướng dẫn, cũng là một kỹ sư làm việc ở Ford. Max gọi Ford là "mối tình đầu" nhưng bén duyên bền chặt cho đến nay vì sau một năm làm việc ở hãng và quay lại hoàn tất chương trình học ở trường, anh nhận được cuộc gọi quan trọng giúp anh bắt đầu một hành trình mới.
"Đầu dây bên kia gọi và hỏi rằng, có muốn làm việc ở Ford không?", Max Trần kể lại. "Tất nhiên tôi nói "Yes" vì khi đó, được công ty ngỏ ý nhận vào làm, với tôi thật ngoài sức tưởng tượng".
Nhưng công việc thực tế luôn khắt nghiệt và áp lực hơn rất nhiều so với khi thực tập. Max kể, hồi mới vào công ty, các sếp yêu cầu anh làm những thứ nhỏ nhặt dễ sinh chán nản. Nhưng không quan trọng là việc gì, anh dành hết năng lượng của mình vào chúng để đổi lấy kinh nghiệm và có cho mình những cơ hội tốt hơn. Anh lên dây cót tinh thần, rằng mình của ngày hôm nay phải tốt hơn hôm qua.
Từ những nấc thang nhỏ khi còn là thực tập sinh đến khi mới vào nghề, sau hơn 15 năm làm việc ở Ford Australia, Max Trần đã tham gia nhóm thiết kế của bốn thế hệ Ranger, ba thế hệ Everest, Mustang 2015, Bronco 2020.
Dấu ấn trên cương vị mới
Max có 7 năm làm việc tại bộ phận thiết kế nội thất trước khi trở thành trưởng bộ phận thiết kế nội thất trong 5 năm. Năm 2019, Max Trần được Ford bổ nhiệm vào vị trí trưởng nhóm thiết kế các dự án Everest, Ranger thế hệ mới, hai mẫu xe đã và sẽ trình làng khách Việt trong năm nay.
Điều gì khiến Ford chọn Max trở người chịu trách nhiệm về tạo hình cho hai mẫu xe bán tải và SUV chủ lực của hãng ở thị trường châu Á?
"Hãng xe nào cũng vậy, thường sở hữu một đội ngũ thiết kế đa dạng, phụ trách nội thất, ngoại thất, màu sơn, chất liệu sử dụng trên xe...", Max Trần nói. "Họ đến từ khắp nơi trên thế giới, nam giới, phụ nữ đều có, điều quan trọng là tập hợp những ý tưởng đa dạng ấy lại với nhau, sắp xếp và dẫn dắt họ cùng nhìn về một hướng. Tôi thấy mình làm được và có lẽ Ford cũng nhận ra và chọn tôi vì điều đó". Ngày được thăng chức, Max kể "rất vui lẫn có chút lo lắng" vì với cương vị mới, trách nhiệm của anh lớn hơn nhiều.
Như nhiều mẫu xe bước sang thế hệ mới, để có được hình hài Everest 2022, đội ngũ của Max đã khởi động từ nhiều năm trước. Theo Max, chất liệu tạo nên cảm hứng thiết kế ôtô đến từ hai nửa, một của đội ngũ kỹ sư, phần còn lại quan trọng không kém là từ khách hàng.
Những câu hỏi phỏng vấn khách hàng và thông tin thu thập được về thói quen dùng xe trên đường, cách họ tương tác với chiếc xe hoặc công nghệ bên trong... là tiền đề để các kỹ sư thiết kế quyết định đường nét tạo hình, trang bị đi kèm. "Ví dụ ở Everest, khi nói chuyện với khách hàng Việt Nam, chúng tôi thấy họ mong muốn một chiếc SUV có bề ngoài hiện đại, cơ bắp hơn, trong khi bên trong họ thích cảm giác cao cấp, công nghệ".
Việt Nam là một trong số nhiều thị trường được đội ngũ của Max thu thập. Những ý kiến từ khách hàng được "đóng gói" và lựa chọn lại. Việc của các kỹ sư là tìm ra điểm cân bằng nhất để thiết kế chiếc xe làm sao thực sự gây ấn tượng ở các thị trường nó đặt chân đến. Trên Everest mới, tạo hình chiếc xe nam tính hơn, các đường nét bo tròn ở thế hệ cũ được thay bằng kiểu góc cạnh, hình khối.
"Khách hàng thích công nghệ nhưng đòi hỏi nó phải được tích hợp khéo léo trên xe. Ở khoang lái Everest, cách chúng tôi thực hiện cho điều đó là đưa màn hình giải trí đặt dọc vào trung tâm, tiện dụng cho người dùng và cũng hài hoà thiết kế tổng thể", Max nói.
Những năm gần đây, ngành công nghiệp ôtô thế giới có sự xuất hiện ngày càng nhiều các nhà thiết kế từ châu Á hoặc gốc Á. Max cho biết, mỗi kỹ sư đến từ những vùng khác nhau đều có giá trị của riêng mình, tích luỹ từ vốn sống, văn hoá nơi họ sinh ra và lớn lên. Đây là những chất liệu quý và khi được kết hợp, cân bằng nhiều yếu tố, thiết kế một chiếc xe sẽ độc đáo hơn.
Vai trò của người lãnh đạo là tìm ra cách kết hài hoà từ những ý tưởng đa dạng. Đó cũng là cách mà ba năm rưỡi qua, anh dẫn dắt một đội ngũ các nhà thiết kế từ nhiều nơi trên thế giới như Trung Quốc, Brazil, Thái Lan, Mỹ, Anh... để biến những ý tưởng, từ phác thảo ban đầu trên giấy đến mô hình xe thương mại.
"Thực lòng mà nói, tôi cứng đầu lắm", Max cười, miêu tả về bản thân. Nhưng đó là khi anh thả mình vào công việc, trước những thứ khó nhằn cần tập trung và kiên định để đi đến đích. Max của cuộc sống thường ngày, như anh bộc bạch là tuýp người luôn đặt gia đình là số một, nhiệt tình và năng lượng.
Những người có mặt ở sự kiện ra mắt Everest mới tại Nha Trang hồi tháng 7 khi ấy rất dễ bắt chuyện với anh. Max tiếp xúc và thường gọi họ bằng tên tiếng Việt thay vì "you", cách xưng hô đồng ngôi thiếu gần gũi của tiếng Anh. Sự cởi mở và thân thiện tạo nên thứ năng lượng Max đề cập, dễ thu hút người khác.
Dưới cái nắng oi ả của miền Trung, không kính râm, giày tây, áo vest, người ta thấy một vị kỹ sư thiết kế của hãng ôtô vận quần jean, áo sơ mi, giày sneaker đứng thuyết trình trước công chúng.
Anh họ Trần, không nói chung ngôn ngữ với những người bên dưới, nhưng giống nhau về màu da, và nụ cười.
Thành Nhạn